Quá tải hạ tầng, ùn tắc giao
thông, ô nhiễm môi trường và thiếu hụt nguồn cung nhà ở đang là những vấn đề
nan giải nhất tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TP.HCM. Lời giải cho những bài
toán này chính là quy hoạch các đô thị vệ tinh, hướng đến sự phát triển bền vững
của đô thị.
 |
| Đô thị vệ tinh |
“Chìa khóa vàng” cho tương lai đô
thị
Quá trình đô thị hóa diễn ra quá
nhanh đã kéo theo một loạt những vấn đề đô thị. Dân số tập trung ở nội đô tăng
nhanh nhưng diện tích đất ngày càng chật chội bởi sự phát triển như vũ bão của
hệ thống hạ tầng, cao ốc. Cùng với đó, tình trạng ùn tắc giao thông kéo
dài, mở rộng đường hay xây thêm cầu vượt cũng không thể khiến tình trạng này
thuyên giảm. Chưa hết, do hạ tầng bịt kín hệ thống thoát nước, chỉ một trận mưa
đã khiến nhiều tuyến đường tại Hà Nội và TP.HCM ngập nặng.
Dân số quá đông, hạ tầng thiếu đồng
bộ cũng đã tạo nên một bộ mặt đô thị nhếch nhác, lộn xộn. Nhà cao tầng xen kẽ với
những khu ổ chuột, cơi nới. Nơi bỏ hoang cho cỏ dại, nơi lại chen chúc trong những
“hộp diêm” 3 - 4m2. Giá nhà đất khu trung tâm cũng vì thế mà đang tăng cao
ngoài tầm với của một phần lớn cư dân đô thị. Chi phí cho nhà ở trở thành một
khoản phí cao hàng đầu trong nhu cầu hàng ngày của người lao động.
 |
| Dân số tập trung quá nhiều ở nội đô đang gây ra một loạt những vấn đề đô thị. |
Trước thực trạng, “người tăng
nhưng đất không thể tăng”, việc quy hoạch phát triển các đô thị vệ tinh là hướng
đi tất yếu nhằm giải quyết những vấn đề đô thị đang đặt ra. Những đô thị vệ
tinh của Hà Nội và TP.HCM sẽ là những “chìa khóa” cứu tinh cho sự quá tải của nội
đô, giúp giãn dân và giảm áp lực hạ tầng, nâng cao môi trường sống ở đô thị.
Làn sóng dân cư dồn về các khu vệ
tinh là đòn bẩy cho các doanh nghiệp đầu tư bất động sản, dịch vụ - thương mại
cùng với sự quy hoạch, xây dựng hạ tầng giao thông, các công trình tiện ích cộng
đồng của địa phương.
Hạ tầng giao thông được đầu tư đồng
bộ, nhu cầu nhà ở tăng giúp bất động sản phát triển, nhiều doanh nghiệp đầu tư
dịch vụ - thương mại. Tất cả các điều kiện của quy hoạch đô thị vệ tinh sẽ làm
tăng mức sống của dân địa phương và thúc đẩy kinh tế nơi đó tăng trưởng. Hàng
hoá, nông sản từ các khu công nghiệp địa phương đổ về nội đô, vùng lân cận và
ngược lại dễ dàng, thuận lợi hơn.
Hiện tại, Chính phủ đã nghiên cứu
và đưa mô hình đô thị vệ tinh vào quy hoạch tổng thể đến năm 2030, tầm nhìn
2050 của Hà Nội và TP.HCM. Theo đó, thủ đô Hà Nội sẽ có 5 đô thị vệ tinh và
TP.HCM sẽ có 15 đô thị vệ tinh được phát triển.
Cụ thể, Hà Nội tổ chức không gian
theo mô hình chùm đô thị bao gồm khu vực đô thị trung tâm và 5 đô thị vệ tinh
được kết nối bằng hệ thống giao thông đường vành đai kết hợp các trục hướng
tâm. Về dân số dự báo năm 2020, Hà Nội đạt khoảng 7,3 - 7,9 triệu người và đạt
9 triệu vào năm 2030.
 |
| Đô thị vệ tinh Hòa Lạc đang triển khai xây dựng các yếu tố hạ tầng. |
Đối với 5 đô thị vệ tinh gồm đô
thị Hòa Lạc, Sơn Tây, Xuân Mai, Phú Xuyên và Sóc Sơn. Mỗi đô thị này có chức
năng hỗn hợp và đặc thù riêng, hoạt động tương đối độc lập để hỗ trợ và chia sẻ
với đô thị trung tâm về nhà ở, đào tạo, công nghiệp, dịch vụ... Dự báo dân số ở
5 đô thị vệ tinh trên đến năm 2020 khoảng 0,7 triệu người, đất xây dựng đô thị
khoảng 24.300 ha. Đến năm 2030 dân số đạt khoảng 1,3 - 1,4 triệu người, đất xây
dựng đô thị khoảng 35.200ha.
Theo KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ
tịch Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam, “yêu cầu phát triển đô thị vệ
tinh đã nhiều lần được đặt ra. Việc quy hoạch các đô thị vệ tinh này rất quan
trọng trong phát triển xây dựng Thủ đô, góp phần giãn dân tại khu vực nội đô.
Đó là hướng đi tất yếu cho tương lai đô thị”.
Giấc mơ liệu có xa vời?
Giới chuyên gia cho rằng, để một
đô thị vệ tinh hình thành theo đúng nghĩa của nó không đơn giản chỉ là một quyết
định hành chính, mà phải hút được nguồn lực mạnh và có giá trị gia tăng cao như
con người, tài chính và tài nguyên. Hay nói cách khác, người ta phải muốn đến định
cư và muốn đầu tư lớn vào đô thị vệ tinh đó.
Trong quy hoạch các đô thị vệ
tinh Hà Nội, có rất nhiều nội dung, hạng mục hấp dẫn các nhà đầu tư như các khu
công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề; các hoạt động giáo dục - đào tạo;
du lịch, nghỉ dưỡng, cơ sở hạ tầng đô thị và các dự án đầu tư đa dạng khác
trong các khu đô thị vệ tinh đã, đang và sẽ được xây dựng, triển khai trong
khuôn khổ quy hoạch được duyệt, nhưng vấn đề cần đặt ra là làm sao để thu hút
các chủ đầu tư chuyển từ đô thị trung tâm với nhiều ưu thế về các đô thị vệ
tinh?
Để giải quyết vấn đề nêu trên,
theo các chuyên gia, Hà Nội và TP.HCM cần nỗ lực liên tục xây dựng và triển
khai các giải pháp đồng bộ, cải thiện môi trường đầu tư, quan tâm, cung cấp các
thông tin phong phú về chủ đề quy hoạch và phát triển các đô thị vệ tinh Hà Nội,
cùng các cơ chế khuyến khích và dịch vụ hỗ trợ đầu tư cần thiết vào các đô thị
vệ tinh.
Ngoài ra, theo nhận định của giới
chuyên gia, mô hình đô thị vệ tinh nhằm giải quyết vấn đề dân số và hạ tầng cho
đô thị trung tâm, vì vậy vấn đề kết nối và chia sẻ hạ tầng không thể thiếu. Các
quy hoạch đã đề cập đến việc kết nối và chia sẻ hạ tầng (bao gồm cả hạ tầng xã
hội và hạ tầng kỹ thuật), các đô thị vệ tinh được quy hoạch như những đô thị độc
lập nhưng có thêm các tính chất đặc thù.
“Đối với việc xây dựng 5 đô thị vệ
tinh của Hà Nội, trước hết phải chú trọng vào hệ thống hạ tầng, giao thông
công cộng, để người dân thấy rằng sống ở đó người ta cảm thấy hạnh phúc,
tin tưởng, cảm thấy cuộc sống tốt đẹp hơn thì người ta mới ở. Nếu không làm được
điều này thì các đô thị vệ tinh chỉ nằm trên hình vẽ và những điều đã nói
chỉ là khẩu hiệu.
Nhưng xây dựng hạ tầng rất tốn
kém và chúng ta đang gặp khó khăn về nguồn vốn. Nên có thể bình tĩnh, triển
khai theo nguyên tắc vết dầu loang mà vết dầu đó, sẽ lấn dần ra và che phủ dần.
Còn một đô thị không có dân, một đô thị di dân bằng kiểu cưỡng bức thì đô
thị đó không tồn tại”, KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng hội Kiến trúc sư Việt
Nam nhận định.
Theo Khởi
Minh/ reatimes.vn
